-Historija

 -HISTORIJA ATLETIKE                                                                                                                                   

Podataka o atletskim takmičenjima ima već u Ilijadi i Odiseji. Na antičkim igrama jedno vrijeme jedna takmičarska disciplina bilo je trčanje.

Na prvim olimpijskim igrama 776. godine p.n.e. trčanje na jedan stadij (oko 192 m) bilo je jedino takmičenje. Kasnije se u program tih igara uvelo trčanje na duge staze. U rimsko doba atletika u tjelesnom odgoju nije bila važna kao u Grčkoj. U srednjem vijeku postojali su neki oblici atletskog takmičenja pri viteškim turnirima. Atletika je ponovo procvala polovinom 19. vijeka, najprije u Engleskoj. Prethodila su joj takmičenja u hodanju ili trčanju na ulicama uz opklade i nagrade. U sportskom i atletskom pogledu počela se razvijati oko 1840. godine u engleskim školama, prven­stveno visokim. Prvi atletski dvoboj između Oksforda i Kembridža organizovan je 1864. godine, a 1865. u Londonu je osnovan prvi amaterski atletski klub. Prvo takmičenje za nacionalno prvenstvo Engleske bilo je 1866. godine. Prva atletska staza od šljunka izgrađena je 1867. godine. U SAD takmičenja u atletici počela su se organizovati 1840. godine. Prvi klub osnovan je u Njujorku 1868. godine, a prvo takmičenje za nacionalno prvenstvo 1876. godine. Prva atletska prvenstva pojedinih zemalja održana su u Francuskoj 1888. godine, u Belgiji 1889. godine, Austriji 1893. godine, Švajcarskoj 1896. godine. Obnovljene Olimpijske igre 1896. godine značile su podsticaj za razvoj atletike u čitavom svijetu. Od tada ona postaje glavna sportska grana. Godine 1912. osnovana je Međunarodna atletska federacija i ustanovljena lista prvih atletskih rekorda.

-ATLETIKA U BOSNI I HERCEGOVINI

Kod naših naroda takmičenja atletskog karaktera odavno su bila sastavni dio narodnih običaja. Atletika u modernom smislu riječi prisutna je na tlu BiH od 1922. godine. Te godine grupa đaka, sarajevskih gimnazijalaca, predvođena tadašnjim maturantom Feodorom Lukačem, počela je organizovano da se bavi atletikom. Iste godine, u avgustu, priredili su u Sarajevu i prvi atletski miting. Takmičenje je održano u šest disciplina: trčanje na 100 i 200 m, skok udalj i uvis, bacanje kugle i diska. Nakon Prvog svjetskog rata, kada je BiH ušla u sastav Kraljevine Jugoslavije, atletika se širi po BiH, uglavnom u okviru organizacije "Soko", ali bez nekih rezultata. Intenzivniji razvitak atletike u BiH počinje tek nakon Drugog svjetskog rata. Tada bilježimo izgradnju prvih atletskih staza i formiranje više atletskih klubova, što je omogućilo redovno održavanje atletskih takmičenja, počev od školskih, klupskih do među­narodnih. U Sarajevu je 1946. godine održano Prvo prvenstvo BiH u atletici. Već 1947. godine održan je prvi nastup atletske reprezentacije BiH sa reprezentacijom Repub­like Makedonije. Četvrtog oktobra 1948, umjesto dojučerašnjeg Atletskog odbora imenovanog 1945. godine, osnovan je ASBiH.

Najveće sportske rezultate ostvarili su atletski klubovi: "Sarajevo" i "Željezničar" iz Sarajeva, "Sloboda" iz Tuzle, "Velež" iz Mostara, "Čelik" iz Zenice i "Borac" iz Banje Luke. Među njima najveću zaslugu ima klub iz Sarajeva. Mnogi atletičari iz BiH uspješno su nastupali na olimpijskim igrama, univerzijadama i balkanijadama, na primjer, atletičari koji su postizali rezultate međunarodnih vrijednosti i osvajali medalje na nekim od navedenih takmičenja: D. Radošević i D. Mustafić (disk), Z. Saračević (kugla), B. Miletić i N. Đorović (koplje), M. Petrušić (110 m prepone), M. Barić (skok udalj), V. Pokrajčić (150 m), I. Mustanić i S. Kondo (maraton) i V. Ljabšić (hodanje), N. Avdibašić (800 m)... i mnogi drugi. Na tlu BiH, uglavnom u Sarajevu na stadionu "Koševo", sada Olimpijskom stadionu, održana su brojna takmičenja me­đunarodnog značaja. Prvi značajni međunarodni susret održan je između repre­zentacije nekadašnje Jugoslavije i Norveške 24. i 25. septembra 1954. godine. Godine 1966. i 1981. Sarajevo je bilo domaćin Balkanskih atletskih igara, na kojima je bilo više od 50.000 gledalaca. Vrhunac svih međunarodnih atletskih priredbi bilo je polufinale KUP-a Evrope 1970. godine. Na Koševu, na novoizgradenoj tartan-stazi, nastupale su seniorske ekipe: istočne Njemačke, Italije, Mađarske, Bugarske, Grčke, Čeho-slovačke i tadašnje Jugoslavije. U Zenici su održana dva međunarodna susreta ženskih seniorskih reprezentacija Italije i nekadašnje Jugoslavije i tromeč Jugoslavija-Grčka-Belgija.

Poslije izdvajanja iz bivše Jugoslavije i sticanja nezavisnosti RBiH je 1992. godine postala članica UN. Na zasjedanju IAAF u Barseloni 29. jula 1992. godine ASBiH prijavljuje se za člana ove svjetske atletske asocijacije. Prvi nastup atletičari suverene RBiH (Mirsada Burić, Kada Delić, Zlatan Saračević i Demir Mustafić) imali su na OI u Barseloni.

-PRVO POJEDINAČNO ATLETSKO PRVENSTVO BIH, 1946. GOD.

Odjeljenje za atletiku pri FISABiH-u, pokušava već 1946. g. organizovati pojedinačno atletsko prvenstvo BiH, kako u muškoj, tako i ženskoj konkurenciji. Programom je predviđeno 12 disciplina u muškoj i 7 disciplina u ženskoj konkurenciji. Ekipno prvenstvo nije ni moglo biti organizovano, jer u to vrijeme nije bilo formiranih ni registrovanih klubova, ili su neki bili tek u osnivanju.

 Prvenstvo je održano u Sarajevu na stadionu "Šesti april" (ranije stadion "Slavije"). Jedino su još na stadionu "Skenderija" i stadionu u Banjoj Luci, i to od prije rata, postojale zemljane - šljakaste atletske staze.

Organizator je zakazao da se ovo prvenstvo održi u dva dana, i to 24. i 25. avgusta 1946, ali je, zbog nedovoljnog broja prijavljenih takmičara, odgođeno za 19. i 20. oktobar. Međutim, i tada nije prijavljeno dovoljno atletičara, pa je prvenstvo održano u jednodnevnom programu 20. oktobra 1946. godine. Na ovom prvenstvu je bilo takmičara koji su nastupali u četiri i pet disciplina, stoje, pored ostalog, mnogo uticalo na" vrijednosti rezultata. Takmičenje je trajalo puna 3 sata, od 8:30 do 11:30 časova. Prema sjećanju aktera sa ovog takmičenja bio je to veoma hladan dan. Mraz je na stadionu bio toliki da su se neki i grudvali, a veliki broj atletičara je nastupio bosonog, što upečatljivo govori da za ondašnju mladež i njihov entuzijazam nije bilo prepreka.

Na takmičenju su nastupili atletičari-ke samo iz 4 grada i to:
- Sarajevo, pod firmom 2 društva FD "Udarnik" i FD "Željezničar"
- Tuzla, pod firmom FD "Sloboda"
- Banja Luka, uglavnom pod firmom FD "Borac"
- Mostar, samo 2 atletičara-ke, pod firmom FD "Velež"
Sa ovog prvog takmičenja nisu zabilježeni svi rezultati, niti bar prva 3 mjesta u svakoj disciplini, ali je ipak značajno da su zapisani pobjednici i njihova, tada, rekordna vremena. To su prvi zvanični prvaci Bosne i Hercegovine i ujedno i prvi zvanični rekorderi.

MUŠKARCI:

100 m Drago ANČIĆ -11,8 "Željezničar" Sarajevo
200 m Mirko KAMENJAŠEVIĆ -25,6 "Sloboda" Tuzla
400 m Predrag GOJKOVIĆ -60,5 "Sloboda" Tuzla
800 m Lazo RUSIJAN- 2:19,9 "Željezničar" Sarajevo
1500 m Drago DOPUĐA -4:38,3
4x100 m -50,0 "Sloboda" Tuzla - Srećko ŠIMIĆ, Fadil HADŽISADIKOVIĆ, Ismet SALIHSPAHIĆ
Mirko KAMENJAŠEVIĆ
Vis Lazo RUSIJAN 39,98 "Željezničar" Sarajevo
Troskok Hajrudin HUSEJNAGIĆ 28,22 Banja Luka
Dalj Hajrudin HUSEJNAGIĆ 10,6 "Udarnik" Sarajevo
Koplje Lazo RUSIJAN 11,8 "Željezničar" Sarajevo
Disk Hamdija KADUNIĆ 25,6 "Sloboda" Tuzla
Kugla Husejn ARSLANAGIĆ 60,5 "Sloboda" Tuzla

ŽENE

100 m - Nurka OMERBEGOVIĆ 14,6 "Borac" Banjaluka
4xl00m -60,6 "Željezničar" Sarajevo - DaraĐUKIĆ, A. PETROVIĆ, N. HIKL , Milojka KOKOTOVIĆ
Vis - Magda FRANIČEVIĆ -130 "Željezničar" Sarajevo
Dalj - Milojka KOKOTOVIĆ -4,56 "Željezničar" Sarajevo
Koplje - Rada VIGNJEVIC -14,15 Banja Luka
Disk - Dušanka MARUŠIĆ -19,42 "Udarnik" Sarajevo
Kugla - Krista VASILJEVIĆ -7,08 "Sloboda" Tuzla